[Giải đáp] Dự án nào phải đánh giá tác động môi trường | Mới nhất 2025
Bạn băn khoăn dự án nào phải đánh giá tác động môi trường và lí do tại sao phải thực hiện điều này? Hãy để Vincef – đơn vị tư vấn môi trường và an toàn lao động – giúp bạn làm rõ qua bài viết dưới đây. Cùng khám phá các trường hợp bắt buộc, đối tượng áp dụng và thông tin pháp lý liên quan, để đảm bảo dự án của bạn tuân thủ đúng quy định pháp luật.
1. Đánh giá tác động môi trường là gì và mục đích thực hiện
Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) là quá trình phân tích, đánh giá, nhận dạng và dự báo các tác động đến môi trường của dự án đầu tư, từ đó đề xuất các biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực. Đây là một công cụ quản lý môi trường quan trọng, giúp hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.
1.1 Vai trò của ĐTM trong bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng
ĐTM đóng vai trò then chốt trong việc ngăn ngừa ô nhiễm từ giai đoạn quy hoạch. Thay vì xử lý hậu quả sau khi môi trường đã bị tổn hại, báo cáo đánh giá tác động môi trường giúp dự báo và đưa ra các giải pháp phòng ngừa từ sớm. Điều này không chỉ bảo vệ các hệ sinh thái tự nhiên mà còn đảm bảo sức khỏe của cộng đồng dân cư xung quanh khu vực dự án.
1.2 Quyền lợi và nghĩa vụ của chủ đầu tư khi thực hiện ĐTM
Khi thực hiện ĐTM, chủ đầu tư có nghĩa vụ:
- Cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác về dự án
- Đảm bảo kinh phí cho công tác ĐTM
- Thực hiện đúng các cam kết trong báo cáo ĐTM đã được phê duyệt
Đồng thời, chủ đầu tư cũng được hưởng các quyền lợi như:
- Được tư vấn về các giải pháp kỹ thuật tối ưu
- Tránh được các rủi ro pháp lý và phạt vi phạm môi trường
- Nâng cao uy tín doanh nghiệp thông qua việc tuân thủ quy định về bảo vệ môi trường
2. Các căn cứ pháp lý quy định dự án phải đánh giá tác động môi trường
2.1 Luật Bảo vệ môi trường 2020
Theo Luật Bảo vệ môi trường 2020 (có hiệu lực từ 01/01/2022), các dự án đầu tư được phân thành 4 nhóm dựa trên mức độ tác động đến môi trường:
- Nhóm I: Dự án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường ở mức độ cao
- Nhóm II: Dự án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường
- Nhóm III: Dự án ít có nguy cơ tác động xấu đến môi trường
- Nhóm IV: Dự án không có nguy cơ tác động xấu đến môi trường
Trong đó, các dự án thuộc nhóm I và một số dự án thuộc nhóm II bắt buộc phải thực hiện đánh giá tác động môi trường.
2.2 Các nghị định và thông tư liên quan
Ngoài Luật Bảo vệ môi trường 2020, việc thực hiện ĐTM còn được quy định chi tiết trong:
- Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10/01/2022 quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường
- Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT ngày 10/01/2022 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường
- Quyết định 1246/QĐ-BTNMT về việc ban hành một số mẫu văn bản trong lĩnh vực bảo vệ môi trường
Các văn bản này cụ thể hóa quy trình, thủ tục và tiêu chí xác định dự án nào phải đánh giá tác động môi trường, giúp chủ đầu tư nắm rõ nghĩa vụ pháp lý của mình.
12 nhóm dự án phải đánh giá tác động môi trường theo quy định
1. Dự án xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất
Các dự án xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất, cụm công nghiệp với diện tích từ 50ha trở lên đều phải thực hiện ĐTM. Đối với các dự án này, tác động tích lũy từ nhiều hoạt động sản xuất công nghiệp cùng một khu vực có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe cộng đồng.
2. Dự án khai thác khoáng sản
Dự án khai thác khoáng sản như than, đá, sét, cát sỏi, quặng kim loại… đều thuộc diện phải thực hiện ĐTM. Đây là nhóm dự án có nguy cơ cao về ô nhiễm nước, không khí và biến đổi cảnh quan nghiêm trọng.
3. Dự án đầu tư sản xuất hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật
Các dự án sản xuất, chế biến hóa chất, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật với quy mô công suất lớn hoặc trung bình đều phải thực hiện đánh giá tác động môi trường do nguy cơ ô nhiễm hóa chất độc hại.
4. Dự án thủy điện, nhiệt điện
Dự án nhà máy thủy điện (công suất từ 20MW trở lên), nhiệt điện (từ 50MW trở lên) và các dự án điện hạt nhân đều phải thực hiện ĐTM do tác động lớn đến hệ sinh thái, dòng chảy và khí thải.
5. Dự án giao thông (đường bộ, hàng không, đường sắt)
Các công trình giao thông như đường cao tốc, đường sắt, cảng biển, sân bay có quy mô lớn đều thuộc diện phải thực hiện ĐTM do ảnh hưởng đến địa hình, thay đổi dòng chảy và tạo ra ô nhiễm tiếng ồn.
6. Dự án xử lý chất thải, chất độc hại
Dự án xây dựng cơ sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt, chất thải nguy hại hoặc cơ sở tái chế phế liệu đều phải thực hiện ĐTM để đảm bảo các biện pháp xử lý không gây ra ô nhiễm thứ cấp.
7. Dự án sản xuất giấy, xi măng, gang thép
Các dự án sản xuất công nghiệp quy mô lớn như nhà máy giấy, xi măng, luyện kim, gang thép đều thuộc diện phải thực hiện ĐTM do phát sinh nhiều khí thải, nước thải và chất thải rắn công nghiệp.
8. Dự án đầu tư du lịch trong rừng đặc dụng
Dự án xây dựng khu du lịch, nghỉ dưỡng trong phạm vi rừng đặc dụng, vườn quốc gia hoặc khu bảo tồn thiên nhiên phải thực hiện ĐTM để đảm bảo không ảnh hưởng đến đa dạng sinh học.
9. Dự án nuôi trồng thủy sản quy mô lớn
Dự án nuôi trồng thủy sản trên biển, đầm phá hoặc sông, hồ với quy mô lớn (từ 10ha trở lên) cần phải thực hiện ĐTM để đánh giá tác động đến chất lượng nước và hệ sinh thái thủy sinh.
10. Dự án xây dựng khu đô thị, nhà ở trên 5 ha
Các dự án khu đô thị, khu dân cư tập trung có quy mô từ 5ha trở lên hoặc có quy mô nhỏ hơn nhưng nằm trong khu vực nhạy cảm về môi trường đều phải thực hiện ĐTM.
11. Dự án có sử dụng hóa chất độc hại mức độ lớn
Các dự án công nghiệp có sử dụng các hóa chất độc hại thuộc danh mục kiểm soát đặc biệt đều phải thực hiện đánh giá tác động môi trường, bất kể quy mô.
12. Dự án khai thác nước ngầm, hồ chứa trên 1 triệu m³
Dự án khai thác, sử dụng nước ngầm với lưu lượng lớn hoặc dự án xây dựng hồ chứa nước có dung tích trên 1 triệu m³ phải thực hiện ĐTM do tác động đến nguồn nước và hệ sinh thái.
4. Quy trình lập và phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường
4.1 Các bước cơ bản trong lập ĐTM
Quy trình lập báo cáo đánh giá tác động môi trường thường bao gồm các bước chính:
- Khảo sát hiện trạng môi trường khu vực dự án
- Thu thập, phân tích số liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội
- Dự báo các tác động môi trường có thể xảy ra
- Đề xuất các biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực
- Xây dựng chương trình quản lý và giám sát môi trường
- Tham vấn cộng đồng và các bên liên quan
- Hoàn thiện báo cáo ĐTM và nộp hồ sơ
4.2 Hồ sơ và thời gian phê duyệt
Hồ sơ đề nghị phê duyệt báo cáo ĐTM bao gồm:
- Văn bản đề nghị phê duyệt báo cáo ĐTM
- Báo cáo ĐTM (01 bản giấy và 01 bản điện tử)
- Báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc báo cáo kinh tế kỹ thuật của dự án
Thời gian phê duyệt báo cáo ĐTM thường từ 25-45 ngày làm việc, tùy thuộc vào cơ quan có thẩm quyền và quy mô dự án.
Câu hỏi thường gặp về dự án phải đánh giá tác động môi trường
Khi nào dự án cần thực hiện ĐTM?
Dự án đầu tư cần thực hiện ĐTM trước khi tiến hành xây dựng hoặc triển khai các hoạt động có tác động đến môi trường. Theo quy định, báo cáo ĐTM phải được phê duyệt trước khi cấp giấy phép xây dựng hoặc trước khi triển khai dự án.
Nếu không lập ĐTM thì bị xử lý như thế nào?
Chủ đầu tư không thực hiện ĐTM theo quy định có thể bị xử phạt hành chính từ 50-300 triệu đồng, tùy theo tính chất và mức độ vi phạm. Ngoài ra, dự án có thể bị đình chỉ hoạt động cho đến khi hoàn thành ĐTM và được phê duyệt.
Ai có thẩm quyền phê duyệt báo cáo ĐTM?
Thẩm quyền phê duyệt báo cáo ĐTM tùy thuộc vào loại và quy mô dự án:
- Bộ Tài nguyên và Môi trường: Phê duyệt ĐTM của các dự án quy mô lớn, dự án liên tỉnh, dự án có nguy cơ tác động lớn đến môi trường
- UBND cấp tỉnh: Phê duyệt ĐTM của các dự án trong phạm vi địa phương
- Ban Quản lý Khu công nghiệp: Được ủy quyền phê duyệt ĐTM cho các dự án trong khu công nghiệp
ĐTM có bắt buộc với dự án mở rộng hay không?
Đối với dự án mở rộng hoặc nâng công suất, việc thực hiện ĐTM phụ thuộc vào mức độ thay đổi và tác động môi trường bổ sung. Nếu việc mở rộng làm tăng đáng kể quy mô hoặc công suất dự án, chủ đầu tư có thể phải lập báo cáo ĐTM mới hoặc điều chỉnh báo cáo ĐTM đã được phê duyệt.
Nếu bạn đang cần tư vấn chi tiết về việc dự án nào phải đánh giá tác động môi trường hoặc cần hỗ trợ lập báo cáo ĐTM, hãy liên hệ ngay với VINCEF qua hotline: 0984.929.693. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, VINCEF cam kết mang đến dịch vụ tư vấn môi trường chuyên nghiệp, hiệu quả và đúng quy định pháp luật.
Tư vấn hồ sơ đánh giá tác động môi trường